Krew jest bezcennym darem ratującym życie i zdrowie. Strażacy dobrze rozumieją potrzebę dzielenia się krwią – często są honorowymi dawcami. Niestety, pomimo zaangażowania wielu dawców brakuje krwi.
Jako strażacy możemy zrobić coś więcej i zorganizować terenową akcję poboru krwi. Takie akcje zwiększają zapasy krwi i co ważne zachęcają nowe osoby do zostania honorowymi dawcami. W artykule dowiesz się jak zorganizować akcję poboru krwi w Twojej jednostce.
Warunki do organizacji akcji
Akcja może zostać zorganizowana z wykorzystaniem ambulansu lub w pomieszczeniach stacjonarnych. Praktycznie każda jednostka OSP spełnia warunki niezbędne do organizacji akcji poboru krwi.
W przypadku ambulansu należy zapewnić odpowiedni plac (długość pojazdu około 14 m i waga 16 ton). Natomiast organizując akcję w pomieszczeniach, należy zapewnić kilka gniazdek o zasilaniu 230V oraz odpowiednią powierzchnię umożliwiającą swobodną komunikację dawców i personelu. Wielkość pomieszczeń uzależniona jest od liczby osób chcących wziąć udział w akcji. W każdym przypadku organizator musi zapewnić dostęp do toalet. Szczegółowe wytyczne uzyskasz w odpowiednim centrum krwiodawstwa.
Znajdź dawców krwi
Jeżeli Twoja jednostka spełnia wymagania techniczne to czas na znalezienie dawców. Zazwyczaj potrzeba minimum 20 osób, aby warto było organizować zbiórkę krwi. Jeżeli włożysz trochę wysiłku na pewno znajdziesz więcej chętnych dawców.
Zacznij od swojej jednostki. Poinformuj strażaków o pomyśle i zbierz wszystkich chętnych. Może okazać się, że już na tym etapie zgromadzisz wystarczającą liczbę osób do oddania krwi. Jeżeli masz taką możliwość to skontaktuj się z sąsiednimi jednostkami i zaproś ich do udziału w akcji. Na pewno tam też znajdą się potencjalni dawcy. Na tym etapie skupiamy się na zagwarantowaniu minimalnej liczby osób, dlatego ograniczamy się do strażaków.
Jeżeli znalazłeś wystarczająco chętnych to czas na kontakt z centrum krwiodawstwa.
Skontaktuj się z centrum krwiodawstwa
W każdym województwie funkcjonują Regionalne Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa (RCKiK). Skontaktuj się z odpowiednim RCKIK ze względu na lokalizację Twojej jednostki. Dane kontaktowe znajdziesz tutaj. Zadzwoń na odpowiedni numer i powiedz, że chcesz zorganizować akcję honorowego oddawania krwi w OSP. Pracownik RCKiK udzieli Ci wszystkich niezbędnych informacji.
W jakim terminie zorganizować zbiórkę?
Termin w dużej mierze będzie zależny od możliwości RCKiK. Zapytaj potencjalnych dawców, który dzień tygodnia byłby dla nich najlepszy i spróbuj zarezerwować taki termin. Zbiórki organizowane są zazwyczaj przez cały tydzień. Warto przemyśleć połączenie akcji oddawania krwi z piknikiem lub innym wydarzeniem odbywającym się w Twojej miejscowości.
Jeżeli zorganizujesz kilka udanych zbiórek krwi dobrym pomysłem jest zaplanowanie cyklicznych akcji. Najlepiej w odstępie około 3 miesięcy.
Nagłośnij akcję
Po ustaleniu terminu akcji czas na jej rozpropagowanie. W pierwszym kroku poinformowałeś strażaków, poproś ich o przekazanie informacje o zbiórce krwi swojej rodzinie i znajomym. Akcję poboru krwi możesz promować poprzez:
- Rozwieszenie plakatów informacyjnych, prawdopodobnie gotowe plakaty zostaną dostarczone przez RCKiK
- Ogłoszenie w mediach społecznościowych. Dobrym pomysłem jest utworzenie wydarzenia, dzięki czemu będziesz mógł monitorować liczbę chętnych i przekazywać im ważne informacje
- SMS z urzędu gminy. Dowiedz się, czy w Twojej gminie jest możliwość wysłania wiadomości SMS do mieszkańców o planowanej zbiórce
- Ogłoszenia parafialne, poproś proboszcza swojej parafii o nagłośnienie akcji podczas ogłoszeń
W dniu akcji
Bądź na miejscu zbiórki przed przyjazdem personelu RCKiK. Jako organizator będziesz odpowiedzialny za porządek i udzielisz wszystkich niezbędnych informacji. Możesz być potrzebny przy przenoszeniu sprzętu niezbędnego do pobierania krwi.
W trakcie trwania zbiórki bądź do dyspozycji. Zadbaj aby dawcy mieli miejsce do wygodnego oczekiwania na ich kolej. Nie zapomnij o zrobieniu kilku pamiątkowych zdjęć, pozwoli Ci to na propagowanie podobnych akcji w przyszłości.
Mam za mało chętnych, żeby zorganizować zbiórkę
Może się zdarzyć, że pomimo Twojego zaangażowania nie udało Ci się znaleźć wystarczającej liczby dawców. W takim przypadku możesz zorganizować wyjazd do siedziby RCKiK lub oddziału terenowego i grupowo oddać krew. Jeżeli planujesz taki wyjazd uprzedź centrum krwiodawstwa przynajmniej na 7 dni przed terminem tak aby centrum krwiodawstwa było gotowe na zwiększoną liczbę dawców. Dane kontaktowe RCKiK.
Najczęściej zadawane pytania
Poniżej przedstawiamy pytania i odpowiedzi związane z oddawaniem krwi.
Jakie są powody, dla których ludzie oddają krew?
Krwiodawcy deklarują, że oddawanie krwi daje ogromną satysfakcję z tego, iż mogą uratować zdrowie i życie drugiemu człowiekowi. Bardzo często podkreślają również, że najważniejsza jest świadomość bezinteresownej pomocy drugiej osobie, gdyż człowiek jest jedynym źródłem leku, którego w żaden sposób nie można wyprodukować.
Źródło: https://www.gov.pl/web/nck/czesto-zadawane-pytania
Ile krwi pobiera się jednorazowo i jak długo to trwa?
Jednorazowo pobiera się tylko 450 ml pełnej krwi. Samo pobranie trwa zwykle 5-8 minut. Należy do tego doliczyć czas konieczny na wypełnienie ankiety, rejestrację, badania i wywiad lekarski – w sumie ok. 40-60 minut. Ponadto można również oddać poszczególne składniki krwi metodą aferezy. W przypadku oddania osocza stosowana jest metoda plazmaferezy, natomiast w przypadku oddania elementów komórkowych krwi wykorzystywana jest metoda trombaferezy (pobierane są płytki krwi) oraz metoda leukaferezy (pobierane są krwinki białe).
Źródło: https://www.gov.pl/web/nck/czesto-zadawane-pytania
Kiedy krew jest najbardziej potrzebna?
Niedobory krwi i jej składników występują okresowo w ciągu całego roku, a najdłużej utrzymują się w okresie wakacyjnym. Jest to spowodowane między innymi większą liczbą wypadków oraz faktem, że krwiodawcy przebywają w tym okresie na urlopach. Jednak zapotrzebowanie na krew występuje przez cały rok.
Źródło: https://www.gov.pl/web/nck/czesto-zadawane-pytania
Czy oddanie krwi spowoduje przymus oddawania krwi w przyszłości?
Nie. Ani jednorazowe, ani wielokrotne oddawanie krwi nie powoduje, iż trzeba to powtarzać już do końca życia. Organizm nie produkuje więcej krwi, niż potrzebuje. Jednorazowe oddanie krwi wywiera taki sam wpływ na jej produkcję jak: krwawienie z nosa, skaleczenie w palec czy miesiączka.
Źródło: https://www.gov.pl/web/nck/czesto-zadawane-pytania
Czy można otrzymać wyniki wykonanych badań?
Wszystkie wyniki badań wykonanych przy okazji oddania krwi dawca może bezpłatnie odebrać w kilka dni po pobraniu (także wyniki badań wirusologicznych i odczynu kiłowego).
Źródło: https://www.gov.pl/web/nck/czesto-zadawane-pytania
Czy jeżeli nie znam swojej grupy krwi mogę oddać krew?
Tak – cenna jest każda grupa krwi, a ośrodek dokonujący pobrania tak czy inaczej oznaczy grupę krwi dawcy.
Źródło: https://www.gov.pl/web/nck/czesto-zadawane-pytania
Czy wszystkie grupy krwi są pożądane?
Wszystkie grupy krwi są potrzebne, bo istnieją biorcy o różnych grupach. Z użytecznego punktu widzenia najbardziej oczekiwana jest krew grupy O RhD- (ujemne), ponieważ w nagłych wypadkach, przy braku krwi właściwej grupy, może być przetoczona każdemu biorcy. Problem polega na tym, że jest to jedna z rzadziej występujących grup krwi. Posiada ją zaledwie ok. 7 proc. Polaków. Statystyka ta jest podobna na całym świecie – odsetek takich osób waha się pomiędzy 4-9% w różnych społeczeństwach.
Źródło: https://www.gov.pl/web/nck/czesto-zadawane-pytania
Kto może zostać Dawcą krwi?
Osoby, które mają od 18 do 65 lat i cieszą się dobrym zdrowiem, a także:
- które ważą co najmniej 50 kilogramów,
- u których w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie wykonano akupunktury, tatuażu, przekłucia uszu lub innych części ciała,
- które w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie miały wykonanych żadnych zabiegów operacyjnych, endoskopowych i innych diagnostycznych badań (np. gastroskopii, panendoskopii, artroskopii, laparoskopii),
- które w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie były leczone krwią i preparatami krwiopochodnymi.
Źródło: https://www.gov.pl/web/nck/kto-moze-zostac-dawca-krwi
Co zrobić w dniu oddania krwi?
W dniu oddania krwi należy być wyspanym i wypoczętym oraz zdrowym, czyli:
- nie mieć objawów przeziębienia,
- nie brać aktualnie żadnych leków (nie dotyczy to większości suplementów diety czyli np. popularnych preparatów witaminowych czy środków antykoncepcyjnych, należy jednak poinformować o tym lekarza kwalifikującego).
Przed przyjściem do centrum krwiodawstwa trzeba zjeść lekki posiłek, w ciągu 24 godzin przed pobraniem wypić ok. 2 l płynów i wziąć ze sobą dokument tożsamości ze zdjęciem, najlepiej dowód osobisty. Przed oddaniem krwi należy także ograniczyć palenie papierosów i nie pić alkoholu, również w dniu poprzedzającym oddanie krwi.
Co zrobić przed oddaniem krwi:
- dzień przed oddaniem krwi pij dużo płynów (najlepiej niegazowanej wody mineralnej),
- wyśpij się,
- jedz lekki posiłek (unikaj pokarmów zawierających dużą ilość tłuszczu).
- ogranicz palenie papierosów,
- nie przychodź oddawać krwi po spożyciu alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych,
- zaplanuj dzień, w którym chcesz oddać krew. Sprawdź, w jakie dni i w jakich godzinach jest czynne centrum lub punkt, w którym chcesz oddać krew (możesz to zrobić także podczas akcji wyjazdowych mobilnych punktów pobierania krwi – tzw. krwiobusów).
Źródło: https://www.gov.pl/web/nck/kto-moze-zostac-dawca-krwi
Co zrobić po oddaniu krwi?
- stosuj się do zaleceń lekarza i personelu pobierającego krew,
- trzymaj uciśnięte miejsce wkłucia odpowiednio długo z ręką wyprostowaną w łokciu,
- jeśli potrzebujesz – skorzystaj z dnia wolnego, który przysługuje Ci w dniu oddania krwi,
- nie obciążaj nadmiernie ręki, z której pobrano krew,
- jedz regularnie posiłki. Tego dnia Twoja dieta powinna być bogatsza w węglowodany,
- oddanie krwi jest obciążeniem dla Twojego organizmu,
- staraj się nie przebywać w zbyt gorących i dusznych pomieszczeniach,
- unikaj szybkiej zmiany pozycji z leżącej na stojącą,
- jeśli mimo wszystko w miejscu wkłucia pojawi się krwiak lub zasinienie, stosuj okłady z lodu. Jeśli zmiana będzie duża, zgłoś się do lekarza rodzinnego,
- jeśli w ciągu 48 godzin od pobrania krwi wystąpią u Ciebie jakiekolwiek objawy chorobowe (np. gorączka czy ostry ból gardła), zawiadom telefonicznie centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa lub oddział terenowy,
- jeżeli wystąpią objawy osłabienia:
- powiedz komukolwiek, kto jest obok Ciebie, że oddawałeś krew i czujesz się słabo,
- połóż się z nogami ułożonymi wyżej lub zrób skłon tak, aby głowa znalazła się między nogami,
- jeżeli objawy pojawią się po opuszczeniu miejsca oddania krwi, powinieneś skontaktować się z lekarzem.
Źródło: https://www.gov.pl/web/nck/kto-moze-zostac-dawca-krwi
Czy oddawanie krwi uzależnia?
Żadne badania naukowe nie potwierdziły szkodliwości długotrwałego i regularnego oddawania krwi.
Źródło: https://www.gov.pl/web/nck/czesto-zadawane-pytania
Więcej informacji na temat oddawania krwi znajdziesz na stronie Narodowego Centrum Krwi.
Podsumowanie
Jako strażacy dbamy o bezpieczeństwo społeczeństwa na wielu płaszczyznach. Jedną z nich jest honorowe oddawanie krwi. Zorganizowanie terenowej akcji poboru krwi nie jest trudne i jest w zasięgu każdej jednostki. Wiele jednostek od lat organizuje zbiórki krwi i propaguje honorowe krwiodawstwo. Twoja jednostka może do nich dołączyć. Pamiętaj, jeżeli nie uda Ci się zebrać wymaganej liczby chętnych dobrym pomysłem jest zorganizowanie wyjazdu do centrum krwiodawstwa.
Jeżeli artykuł wniósł coś pozytywnego do funkcjonowania Twojej jednostki udostępnij go dalej. Może ktoś jeszcze skorzysta z tych treści. Jeżeli masz coś do dodania lub chcesz o coś zapytać napisz do nas.
