Celem zawodów sportowo-pożarniczych OSP jest doskonalenie umiejętności obsługi sprzętu, popularyzacja zagadnień ochrony przeciwpożarowej, a także ocena stanu wyszkolenia pożarniczego. W regulaminie zawodów możemy przeczytać, że zawody są formą intensywnego szkolenia pożarniczego. W artykule znajdziesz więcej informacji o zawodach sportowo-pożarniczych jednostek OSP.
Zawodnicy
W zawodach biorą udział członkowie Ochotniczych Straży Pożarnych. Zawody rozgrywane są w podziale na dwie grupy:
- Grupa „A” – męskie drużyny pożarnicze
- Grupa „C” – kobiece drużyny pożarnicze
Wiek zawodników
W zawodach mogą brać udział strażacy w wieku powyżej 16 lat. W przypadku zawodników niepełnoletnich wymagana jest zgoda rodziców/opiekunów. Niektóre funkcje w drużynie wymagają ukończonych 18 lat tj. dowódca, mechanik, rozdzielaczowy.
Skład drużyny grupa „A”
Drużyna składa się z 9 osób. 8 zawodników oraz 1 zawodnika rezerwowego. Zawodnik rezerwowy nie jest obowiązkowy, ale zdecydowanie warto go powołać. Funkcje w drużynie przedstawiają się następująco:
- dowódca drużyny
- przodownik roty I
- pomocnik przodownika roty I
- przodownik roty II
- pomocnik przodownika roty II
- rozdzielaczowy
- łącznik
- mechanik
- zawodnik rezerwowy (nieobowiązkowo)
Skład drużyny grupa „C”
Drużyna składa się z 8 do 10 osób. 8 zawodniczek, 1 zawodniczki rezerwowej (nieobowiązkowo) oraz mężczyzny obsługujący motopompę (nieobowiązkowo). Funkcje w drużynie przedstawiają się następująco:
- dowódca drużyny
- przodownik roty I
- pomocnik przodownika roty I
- przodownik roty II
- pomocnik przodownika roty II
- rozdzielaczowy
- łącznik
- mechanik
- zawodniczka rezerwowa (nieobowiązkowo)
- obsługujący motopompę mężczyzna (nieobowiązkowo)
Oznaczenia zawodników
Startujący zawodnicy powinni posiadać odpowiednie oznaczenia funkcyjne. Tabela zawiera wykaz funkcji i oznaczeń zawodników:
Regulamin zawodów sportowo-pożarniczych Ochotniczych Straży Pożarnych, OSP-1/2011. Źródło: https://www.gov.pl/web/kgpsp/dokumenty-do-pobrania
Umundurowanie i uzbrojenie osobiste zawodnika
W skład umundurowania i uzbrojenia wchodzą następujące elementy:
- Hełm pożarniczy
- Umundurowanie (ubranie koszarowe, lub specjalnie uszyte kombinezony)
- Pas bojowy
- Obuwie obejmujące lub zakrywające kostki (przytwierdzone do podeszwy kolce, korki i metalowe szpilki nie są dozwolone)
- W przypadku kobiecych drużyn pożarniczych dopuszcza się hełmy i pasy „typu młodzieżowego”
Harmonogram rozgrywania zawodów
Zawody sportowo-pożarnicze OSP rozgrywane są na różnych szczeblach. Poniżej znajdziesz częstotliwość organizowania zawodów:
- gminne/gminne eliminacyjne – rozgrywane co roku
- powiatowe – rozgrywane co 2 lata
- wojewódzkie – rozgrywane co 4 lata (powinny odbyć się nie później niż 1 miesiąc przed zawodami krajowymi)
- krajowe – rozgrywane co 4 lata
Organizatorzy zawodów przekazują informację do PSP i Zarządów Oddziałów ZOSP RP nie później niż kwartał przed planowanym terminem.
Ćwiczenie bojowe
Ćwiczenie bojowe często nazywane „bojówką” to widowiskowa konkurencja. W dużym skrócie celem konkurencji jest strącenie pachołków i obrócenie/złamanie tarczy prądem wody. Cel trzeba zrealizować poprzez zassanie wody z zewnętrznego zbiornika, podanie jej na linię główną zakończoną rozdzielaczem, z którego wyprowadzone są dwie linie gaśnicze. Poniżej znajdziesz, krótkie omówienie zadań poszczególnych zawodników. Omówienie ma posłużyć zorientowaniu się w zadaniach poszczególnych zawodników, jego celem nie jest zastąpienie regulaminu. Szczegółowy przebieg ćwiczenia bojowego znajdziesz w tutaj.
Dowódca
Ćwiczenie rozpoczyna się od meldunku dowódcy o gotowości drużyny. Sędzia odbierający meldunek wydaje zgodę na rozpoczęcie ćwiczenia. Po otrzymaniu zgody następuje wydanie rozkazu przez dowódcę drużyny:
„stanowisko wodne przy zbiorniku, rozdzielacz na wysokości dwóch odcinków W-75, linie gaśnicze z dwóch odcinków W-52, rota I obrócenie lub złamanie tarczy, rota II przewrócenie pachołków, na linię startu w tył rozejść się”
Następnie sędzia startowy wydaje komendę do startu. Po wystartowaniu dowódca przemieszcza się na wysokość ustawienia rozdzielacza i kontroluje przebieg ćwiczenia.
Łącznik
Zadaniem łącznika jest budowa linii głównej (linii od nasady motopompy do rozdzielacza). Linie główną buduje we współpracy z rozdzielaczowym. Łącznik zabiera z podestu wąż W-75 unosi go i rozwija w kierunku natarcia. Jedną końcówkę podłącza do motopompy, z drugą końcówką biegnie w kierunku rozdzielcza, rozwijając wąż na całą długość. Następnie łączy końcówkę z odcinkiem W-75 rozwiniętym przez rozdzielaczowego. Łącznik pozostaje w pobliżu połączenia dwóch odcinków W-75.
Rozdzielaczowy
Zadaniem rozdzielaczowego jest budowa linii głównej. Rozdzielaczowy zabiera z podestu rozdzielacz oraz jeden odcinek węża
W-75, następnie biegnie na wysokość końca pierwszego odcinka węża rozwijanego przez łącznika. Stawia rozdzielacz na ziemi i w kierunku natarcia rozwija zabrany z podestu odcinek. Zostawia jedną z końcówek na ziemi. Z druga końcówką i rozdzielaczem biegnie w miejsce linii orientacyjnego ustawienia rozdzielacza. Rozdzielaczowy ustawia rozdzielacz na ziemi za linią i łączy go z linią główną. Po wykonaniu tych czynności zgłasza gotowość i przystępuje do pracy na rozdzielaczu.
Mechanik
Mechanik uczestniczy w budowie linii ssawnej. Jego zadaniem jest przeniesienie smoka ssawnego i dwóch kluczy do łączników w miejsce łączenia smoka z pierwszym odcinkiem węża ssawnego. Mechanik czeka na odbiór smoka i przekazanie kluczy do łączników rocie budującej linie ssawną. Następnie przystępuje do obsługi motopompy.
Przodownik i pomocnik roty I
Rota I ma za zadanie zbudowanie pierwszej linii gaśniczej. Przodownik zabiera prądownicę i odcinek węża W-52 i udaje się na wysokość rozwinięcia pierwszego odcinka. Rozwija wąż w kierunku natarcia. Pozostawia jedną końcówkę na ziemi. Z drugą biegnie w kierunku natarcia i podłącza do prądownicy. Po rozwinięciu zajmuje stanowisko gaśnicze i zgłasza gotowość.
Pomocnik roty zabiera z podestu odcinek węża W-52. Biegnie na wysokość rozdzielacza. Następnie rozwija wąż i łączy jedną końcówkę do lewej nasady rozdzielacza. Z drugą końcówką biegnie w kierunku natarcia, rozwijając wąż na całą długość. Po rozwinięciu łączy z odcinkiem węża rozwiniętym przez przodownika roty. Po połączeniu zajmuje stanowisko za przodownikiem.
Zadaniem roty I jest obrócenie lub złamanie tarczy przy pomocy prądu wody.
Przodownik i pomocnik roty II
Rota II ma najwięcej pracy do wykonania. Jej zadaniem jest zbudowanie linii ssawnej i drugiej linii gaśniczej. Po zbudowaniu linii ssawnej i zanurzeniu jej w wodzie, przystępuje do zbudowania drugiej linii gaśniczej. Linie gaśniczą buduje analogicznie do roty I. Po zbudowaniu linii gaśniczej zadaniem przodownika jest strącenie czterech pachołków. Pomocnik ma za zadanie podtrzymywać linię gaśniczą w odległości do 3 kroków za przodownikiem.
Schemat ćwiczenia bojowego
Dla zobrazowania ćwiczenie bojowego w regulaminie został umieszczony odpowiedni schemat.
Regulamin zawodów sportowo-pożarniczych Ochotniczych Straży Pożarnych, OSP-1/2011. Źródło: https://www.gov.pl/web/kgpsp/dokumenty-do-pobrania
Wymagany sprzęt
Poza odpowiednim terenem do treningów, potrzebny będzie następujący sprzęt:
| Sprzęt | Liczba sztuk |
| Zbiornik wodny stosowany w pożarnictwie lub o podobnych parametrach | 1 |
| Podest drewniany o wymiarach 2 x 2 m i wysokości do 10 cm | 1 |
| Pachołki drogowe ustawione na stabilnych podstawach. Wymiary podstaw wynoszą 30 x 30 cm, a ich wysokości wynoszą odpowiednio: nr 1 – 60 cm, nr 2 – 100 cm, nr 3 – 40 cm, nr 4 – 120 cm | 4 |
| Tarcza obrotowa lub łamana o średnicy 15 cm, środek tarczy na wysokości 150 cm | 1 |
| Motopompa | 1 |
| Wąż ssawny 110, nie krótszy niż 2,4 m z łącznikami | 2 |
| Wąż tłoczny W-75, długość 20 m ± 0,5 m – zwinięty w krąg podwójny | 2 |
| Wąż tłoczny W-52, długość 20 m ± 0,5 m – zwinięty w krąg podwójny | 4 |
| Prądownica zwykła, wewnętrzna średnica pyszczka 12 ÷ 12,5 mm | 2 |
| Rozdzielacz | 1 |
| Smok ssawny kompletny | 1 |
| Klucz do łączników | 2 |
Sztafeta pożarnicza z przeszkodami
Każdy zawodnik ma do pokonania dystans 50 m. Pierwszy zawodnik rozpoczyna bieg z prądownicą, którą przekazywana jest kolejnym zawodnikom aż do pokonania całego dystansu. Przekazanie prądownicy powinno nastąpić w strefie zmiany (w przeciwnym wypadku naliczane są punkty karne). Każdy z zawodników poza pokonaniem dystansu 50 m ma do wykonanie zadanie. Tabela przedstawia rodzaj zadania na odcinkach toru:
| Odcinek toru | Zadanie |
| I | Podłączenie odcinka W-75 do nasady wejściowej rozdzielacza |
| II | Pokonanie płotka lekkoatletycznego |
| III | Przeskoczenie 2 metrowego rowu |
| IV | Slalom pomiędzy trzema tyczkami oddalonymi od siebie o 1 metr |
| V | Pokonanie równoważni o wymiarach 6 m x 20 cm (szerokość) x 60 cm (wysokość) |
| VI | Pokonanie drewnianej ściany o wymiarach 1,5 m x 1,5 m. W biegu sztafetowym dla grupy „C” zamiast ściany do pokonania jest kolejny płotek lekkoatletyczny |
| VII | Podłączenie odcinka W-52 to wyjścia rozdzielcza i podłączenie prądownicy do węza (dowolna kolejność). Prądownice z wężem można podłączyć w biegu, należy to zrobić przed przekroczeniem linii mety |
Regulamin zawodów sportowo-pożarniczych Ochotniczych Straży Pożarnych, OSP-1/2011. Źródło: https://www.gov.pl/web/kgpsp/dokumenty-do-pobrania
Wymagany sprzęt
Oprócz odpowiedniej bieżni do treningów sztafety potrzebny będzie następujący sprzęt:
- prądownica (spełniająca rolę pałeczki sztafetowej), długość 25–30 cm – 1 sztuka
- rozdzielacz – 2 sztuki
- wąż tłoczny W-75 o długości 20 ± 0,5 m – 1 sztuka
- wąż tłoczny W-52 o długości 20 m ± 0,5 m – 1 sztuka
- płotek lekkoatletyczny o wysokości 76 cm
- rów – wyznaczony poprzecznymi liniami na torze biegu o szerokości 2 m
- tyczki – mocowane na trwałe z podstawą, 3 szt. o wysokości 1,7 m, podstawa tyczki o średnicy
30 cm - równoważnia o długości 6 m, szerokości 20 cm i wysokości 60 cm
- ściana o wysokości 1,5 m i szerokości 1,5 m, wykonana z gładkich desek o grubości 4 cm,
podtrzymywana bocznymi podporami
Podczas zawodów organizator zapewnia: płotek, rów, tyczki, równoważnie i ścianę. Za zapewnienie pozostałego sprzętu odpowiedzialna jest startująca drużyna.
Punkty karne
W każdej z konkurencji możliwe jest otrzymanie punktów karnych. Punkty karne przyznawane są za wykonanie czynności niezgodnych z regulaminem. 1 punkt równy jest 1 sekundzie. Uzyskując nawet najlepszy czas, możemy dostać kilkadziesiąt punktów karnych i nie zająć wymarzonego miejsca. W celu uniknięcia punktów karnych należy trenować zgodnie z wytycznymi w regulaminie, utrwalenie błędnych nawyków będzie trudne do naprawienia. W arkuszu oceny znajdziesz wyszczególnione punkty karne:
Arkusz oceny ćwiczenia bojowego – regulamin zawodów sportowo-pożarniczych OSP OSP-1/2011. Źródło: https://www.gov.pl/web/kgpsp/dokumenty-do-pobrania
Arkusz oceny sztafety pożarniczej – regulamin zawodów sportowo-pożarniczych OSP OSP-1/2011. Źródło: https://www.gov.pl/web/kgpsp/dokumenty-do-pobrania
Wynik końcowy
Wynik to suma uzyskanych czasów w ćwiczeniu bojowym i sztafecie pożarniczej (z uwzględnieniem punktów karnych). Im mniejsza liczba punktów tym wyższe miejsce. Jeżeli kilka drużyn uzyska taką samą liczbę punktów o lokacie decyduje wynik ćwiczenia bojowego.
Analiza wyników
Co 4 lata organizowane są krajowe zawody sportowo-pożarnicze OSP. Uzyskiwane czasy podczas zawodów krajowych robią wrażenie. Najlepsze drużyny wykonują ćwiczenie bojowe w czasie poniżej 30 sekund i sztafetę w okolicach 51 s. Poniżej przygotowaliśmy zestawienie najlepszych wyników osiąganych na zawodach krajowych. Znajomość czasów jakie uzyskują najlepsze jednostki w Polsce będzie dobrym punktem odniesienia.
| Ćwiczenie bojowe | Sztafeta | Wynik końcowy | |
| XV Krajowe zawody (2019) | 29,97 | 53,93 | 83,90 |
| XIV Krajowe zawody (2015) | 33,39 | 55,14 | 88,53 |
Regulamin zawodów
Najnowszą wersję regulaminu znajdziesz tutaj. Jest to wersja z 2011 roku. Przed zawodami krajowymi w 2019 roku kolegium sędziów zawodów strażackich ZOSP RP przygotowało uściślenia do regulaminu. Celem dokumentu jest zapewnienie jednolitej interpretacji regulaminu na wszystkich szczeblach zawodów. Uściślenie możesz znaleźć tutaj.
Pytania i odpowiedzi
Poniżej przedstawiamy pytania i odpowiedzi związane z tematem artykułu. Jeżeli nie znajdziesz odpowiedzi na nurtujące Cię kwestie skontaktuj się z nami, spróbujemy pomóc.
Czy można zorganizować dodatkowe zawody nie ujęte w harmonogramie?
Tak, regulamin zawodów umożliwia organizację dodatkowych zawodów (memoriały, puchary, liga). Tego typu zawody nie są zawodami eliminacyjnymi.
Jak wygląda sposób kwalifikacji drużyn do zawodów?
- W zawodach gminnych do startu dopuszcza się wszystkie drużyny działające na tym terenie.
- Do zawodów powiatowych kwalifikują się:
- zwycięzcy poprzednich zawodów powiatowych
- zwycięzcy zawodów gminnych eliminacyjnych
- Do zawodów wojewódzkich kwalifikują się:
- zwycięzcy poprzednich zawodów wojewódzkich
- zwycięzcy zawodów powiatowych eliminacyjnych.
- Do zawodów krajowych kwalifikują się:
- trzy pierwsze drużyny poprzednich zawodów krajowych
- zwycięzcy zawodów wojewódzkich.
- W przypadku zbieżności dwóch warunków, do zawodów kwalifikuje się drużynę następną z zawodów
niższego szczebla - Do zawodów pucharowych, memoriałowych i innych zespoły kwalifikowane są według zasad
określonych przez organizatora zawodów
UWAGA:
Organizator może dodatkowo dopuścić do startu w zawodach drużyny, które w zawodach niższego
szczebla zajęły II lub III miejsca w swoich grupach.
Źródło: Regulamin zawodów sportowo-pożarniczych Ochotniczych Straży Pożarnych, OSP-1/2011. https://www.gov.pl/web/kgpsp/dokumenty-do-pobrania
Podsumowanie
Zawody sportowo-pożarnicze OSP to jedna z wielu aktywności podejmowanych przez strażaków. Zawody możemy traktować jako rozrywkę i integrację, ale także jako formę doskonalenia. Ćwiczenie bojowej jest w pewnej części podobne do rozwinięć spotykanych podczas pożarów. Udział i treningi do zawodów sportowo-pożarniczych z pewnością mogą być dobrą formą przygotowania do działań ratowniczo-gaśniczych. Jeżeli dobrze opanowaliście tego typu zawody, zachęcamy do rozpoczęcia przygody z zawodami według regulaminu CTIF.
Jeżeli artykuł wniósł coś pozytywnego do funkcjonowania Twojej jednostki udostępnij go dalej. Może ktoś jeszcze skorzysta z tych treści. Jeżeli masz coś do dodania lub chcesz o coś zapytać napisz do nas.
